Profilaktyka onkologiczna

Badanie przedmiotowe w gabinecie stomatologicznym wymaga czasu, uwagi i precyzji, a także świadomości, że dentysta jest często jedynym lekarzem, do którego wielu pacjentów zgłasza się regularnie. Z tego względu stomatolog jest często pierwszym lekarzem, który może dostrzec niepokojące symptomy lub nawet objawy rozwijających się już schorzeń w obszarze jamy ustnej, w tym choroby onkologicznej. Jest to o tyle istotne, że 60% przypadków choroby nowotworowej obszaru jamy ustnej jest w Polsce diagnozowanych w stadium, które daje nikłe szanse na wyzdrowienie. Każdego roku a naszym kraju z powodu choroby nowotworowej warg, jamy ustnej i gardła życie traci niemal 4000 osób. Badania wskazują przy tym, że wykryty we wczesnym stadium rak tej okolicy jest możliwy do wyleczenia w 80–90% przypadków.

W Klinice Stomatologia TMK znacznie wykraczamy poza procedury standardowo przyjęte w gabinecie stomatologicznym i podejmujemy działania, które umożliwiają lekarzowi odpowiednio wczesne wykrycie choroby nowotworowej. Do działań tych należy:

• informowanie pacjenta o zagrożeniach związanych z rozwijającymi się zmianami w obrębie jamy ustnej; uczulanie na niepokojące objawy, które mogą sugerować rozwój choroby;
• przeprowadzanie badania zewnątrzustnego i wewnątrzustnego;
• gdy jest to wskazane, badanie z zastosowaniem urządzenia Oralitest, w którym zjawisko fluorescencji umożliwia wykrycie zmian w błonie śluzowej jamy ustnej;
• badanie z zastosowaniem trójwymiarowej tomografii wiązki stożkowej (CBCT);
• szczególna opieka nad pacjentami z grupy podwyższonego ryzyka (częstsze wizyty kontrolne i stały monitoring stanu jamy ustnej);
• badania profilaktyczne przeprowadzane rutynowo u: pacjentów po 40. roku życia, nałogowych palaczy, osób nadużywających alkoholu, pacjentów obciążonych przypadkami nowotworów w rodzinie.

Edukacja i profilaktyka

Podejmowane w Klinice szerokie działanie w zakresie profilaktyki onkologicznej wynikają z faktu bardzo niskiej wśród pacjentów świadomości czynników rozwoju raka jamy ustnej. Rzadkością są pacjenci posiadający choćby cząstkową wiedzę w tym zakresie, a pokłosiem takiego stanu jest fakt, że w Polsce walkę z nowotworem przegrywa co druga osoba, u której zdiagnozowano raka jamy ustnej. Cechą raka jamy ustnej jest w wielu przypadkach brak objawów w początkowym stadium choroby – brak jest zmian widocznych dla pacjenta, nie towarzyszą im także dolegliwości bólowe. Ponadto zmiany te nierzadko oceniane są przez pacjentów jako inne, mniej groźne schorzenie.

Kompleksowa diagnostyka

Diagnostyka onkologiczna w gabinecie stomatologicznym obejmuje kilka podstawowych elementów: wywiad ogólnomedyczny, badania zewnątrzustne i wewnątrzustne oraz badania dodatkowe.

Wywiad ogólnomedyczny pozwala uzyskać cenne informacje na temat ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Szczególną uwagę lekarza powinny zwrócić informacje mogące świadczyć o rozwijającym się procesie nowotworowym. Do objawów tych należą między innymi nawracający kaszel lub chrypka, szybka, nieplanowana utrata masy ciała, dysfagia (kłopoty z przełykaniem), niegojące się rany i owrzodzenia, długotrwałe zmęczenie.

W badaniu zewnątrzustnym lekarz ocenia symetrię twarzy pacjenta, drożność nosa, stan węzłów chłonnych. W dalszej kolejności ocenia stan skóry pacjenta – obecność na niej różnorodnych zmian, zwłaszcza owrzodzeń, guzków lub pęknięć.

Badanie wewnątrzustne, zgodnie z nazwą, ma na celu ocenę wzrokową i palpacyjną stanu błony śluzowej policzków, języka, podniebienia twardego, warg pacjenta (szczególnie w okolicy kątów ust). Niepokój lekarza powinny wzbudzić owrzodzenia, krwawiące nadżerki, wyczuwalne pod palcami zgrubienia i nieregularności, a także szorstkość błony śluzowej i jej przebarwienia. Wszystkie te objawy mogą być symptomem początkowego etapu choroby nowotworowej.

Badanie dodatkowe

Częścią diagnostyki onkologicznej są badania dodatkowe:

• badanie urządzeniem Oralitest, które umożliwia szybką, a przy tym komfortową dla pacjenta ocenę stanu błony śluzowej jamy ustnej,
• badanie z zastosowaniem trójwymiarowej tomografii wiązki stożkowej (CBCT),
• badania laboratoryjne.

Jeśli lekarz wykrywa budzące niepokój zmiany, pacjent trafia na dodatkowe badania bądź kierowany jest na konsultacje onkologiczne.